گربه پالاس گونه‌ای در خطر انقراض یا کمیاب؟

به گزارش گروه وبگردی باشگاه خبرنگاران جوان، گربه پالاس یا همان Pallas cat، پستانداری است که بیشتر در مناطق مرکزی آسیا یافت می‌شود. این گربه‌سان در حقیقت یک گربه وحشی با اندازه کوچک است که نام خود را از روی محققی آلمانی گرفته‌ که برای اولین بار در سال ۱۷۷۶ این پستانداران را شناسایی کرد، نام این محقق «پیتر سایمون پالاس» (Peter Simon Pallas) بود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

 

شکل ظاهری گربه‌های پالاس به علاوه خز بلند و متراکم آن‌ها، وجهه‌ای با ابهت به آن‌ها بخشیده است. آنها رنگ خاکستری دارند و بر روی دم‌شان حلقه‌های سیاه‌رنگ دیده می‌شود. همچنین بر روی بدن و پیشانی آن‌ها طرح‌های خاصی نقش بسته است. فک گربه‌های پالاس کوچک است و به همین دلیل این پستانداران در مقایسه با دیگر گربه‌سانان، تعداد دندان‌های کمتری دارند اما در عوض دندان‌های نیش آن‌ها بسیار بلند است.

طول بدن گربه‌های پالاس بدون احتساب طول دم، ۴۶ تا ۶۵ سانتی‌متر است و دم به تنهایی طولی معادل ۲۱ تا ۳۱ سانتی‌متر دارد. وزن این گربه‌سانان از ۲.۵ تا ۴.۵ کیلوگرم متغیر است.

خز بلند این گربه‌سانان باعث می‌شود تا ظاهر آن‌ها بسیار بزرگتر از آاندازه واقعی نشان داده شود. این ویژگی به یک برتری ظاهری در هنگام خطر و مبارزه تبدیل می‌شود.

مساله مهم درباره گربه‌های پالاس، ابهام درباره این است که گونه‌ای در خطر انقراضند یا گونه‌ای کمیاب، زیرا بنا به گفته مرتضی اسلامی از بنیانگذاران موسسه انجمن یوزپنلگ ایرانی، به علت نداشتن اطلاعات کافی از این گونه نمی‌توان گفت که گونه‌ای در خطر انقراض است اما قطعا گونه‌ای کمیاب محسوب می‌شود.

البته برخی منابع وضعیت بقای این گربه‌سان را از سال ۲۰۰۲ تاکنون، «نزدیک به خطر انقراض» اعلام کرده‌اند.

گربه‌های پالاس معمولا از جوندگان کوچک و پرندگان تغذیه می‌کنند. بعضی مواقع حشرات خاصی نیز خوراک این گربه‌سانان می‌شوند. گربه‌های پالاس تنها با تعقیب و گریز به شکار نمی‌روند بلکه از روش‌های شکار دیگری همانند مخفی شدن و کمین کردن استفاده می‌کنند. در بعضی مواقع ماهیگیری نیز می‌کنند پنجه‌های آنان برای شکار ماهی بسیار مناسب است.

این گربه‌ها حیواناتی شدیدا منزوی و غیراجتماعی هستند. هر دو جنس نر و ماده آن، تنها زندگی می‌کنند، قلمروی خاص خود را دارند و بر روی قلمروی خود بسیار حساس‌اند. این حیوانات بیشتر روزها را درون غارها و مناطق امن و تاریک سپری می‌کنند و هنگام عصر، برای فعالیت و شکار بیرون می‌آیند.

گربه‌های پالاس در هر دوره زایمان بین دو تا ۶ توله به دنیا می‌آورند. توله‌ها در هنگام به دنیا آمدن تنها نود گرم وزن داشته و از همان بدو تولد پوشش خز را بر روی سطح بدن خود دارند. این پوشش خز اولیه پس از دو ماه کاملا از بین می‌رود و خز اصلی جایگزین آن می‌شود. توله‌ها در چهار ماهگی می‌توانند شکار کردن را بیاموزند و در ۶ ماهگی به اندازه بالغ خود برسند. گربه‌های پالاس حدود ۱۱ سال عمر می‌کنند.

منطقه اصلی زندگی این جانوارن، آسیای مرکزی است. این حیوانات در کشورها و مناطقی همچون شرق هیمالیا، نپال، پاکستان، هند، قزاقستان، تاجیکستان و غرب چین زندگی می‌کنند. گربه‌های پالاس در ایران معمولا در شمال شرق زندگی می‌کنند. وجود این گربه‌سانان در پارک ملی خجیر نیز ثبت شده است.

مرتضی اسلامی از بنیانگذاران موسسه انجمن یوزپنلگ ایرانی روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا درباره اینکه گربه پالاس گونه‌ای در خطر انقراض است یا خیر، گفت: این حیوان، بین گونه‌های کمیاب و گونه‌های در خطر انقراض و یا گونه‌هایی که ما اطلاع زیادی از آن نداریم قرار دارد، در معنای عام این سه را برابر هم قرار می‌دهند در حالیکه به هیچ وجه اینطور نیست به عنوان مثال گربه پالاس بر اساس چه شواهدی گونه‌ای در خطر انقراض است هیچ شاهدی در اختیار نداریم چون از دو موضوع آگاهی نداریم؛ یکی اینکه جمعیت آن قبلا چقدر بود و حالا چقدر است؛ چون مهم‌ترین پارامتر تعیین‌کننده وضعیت یک گونه در خطر انقراض، تغییرات جمعیتی آن است اگر خیلی کاهشی باشد گونه در خطر انقراض است درحالیکه ما هیچ اطلاعی درباره جمعیت گربه پالاس نداریم.

وی افزود: یک پارامتر دیگر تغییرات پراکندگی است یعنی اگر حتی از تعداد جمعیت هم آگاهی نداشته باشیم اما اگر در منطقه‌ای جمعیت آن خیلی محدود شود طبیعتا آن‌هم معادل همان کاهش جمعیت است که ما این را هم درباره گربه پالاس نمی‌دانیم.

وی تاکید کرد: گربه پالاس یکی از گونه‌های کمیاب است نه لزوما در خطر انقراض، البته نمی‌گویم که در خطر انقراض نیست اما نمی‌دانیم که هست یا نیست، چون اطلاعات کافی نداریم گزارش مشاهدات بسیار کم است و اصطلاحا یکی از گونه‌های کمیاب ما است. مثلا درباره یوزپلنگ می‌دانیم که کاهش جمعیت خیلی شدید دارد و گونه‌ای در خطر انقراض است.

اسلامی گفت: گربه پالاس اصولا در زیستگاه‌های کوهستانی زندگی می‌کند تا دهه ۸۰ تصور می کردیم که فقط در استان‌های شمالی و شمال غرب کشور زندگی می‌کند اما در مناطق کوهستانی یزد و کرمان نیز مشاهده شده است. به هر حال گونه‌ای است که در مناطق کوهستانی زندگی می‌کند اما نه لزوما فقط مناطق کوهستانی رشته‌کوه‌های البرز و زاگرس بلکه در کوه‌های ناحیه مرکز ایران هم دیده شده است.

وی درباره عوامل تهدید گربه پالاس اظهار داشت: گونه‌هایی از حیوانات و گوشتخوارانی که در دشت زندگی می‌کنند یکی از عوامل تهدید آنها چرای گله و دام است اما چون گربه پالاس در دشت زندگی نمی‌کند از این لحاظ خطری متوجه آن نیست، نکته جالب درباره این حیوان این است که مهارت زیادی در استتار کردن دارد. البته گاهی توسط مردم محلی و شکارچیان شکار می‌شود اما چون گونه‌ای است که گزارش از آن خیلی کم است اطلاعات زیادی درباره کشتار آن در دست نداریم.

اسلامی تاکید کرد: با توجه به اهمیت حفاظت از گونه‌های ارزرشمند باید اطلاعات کافی از آنها در دست داشته باشیم که با انجام کارهای پژوهشی امکانپذیر است از آنجا که اولویت اصلی سازمان حفاظت محیط  زیست، حفاظت است بنابراین باید دانشگاه‌ها و نهادهای مردمی نسبت به جمع‌آوری اطلاعات پراکندگی و وضعیت گربه پالاس اقدام کنند.

منبع: ایرنا

انتهای پیام/

منبع: باشگاه خبرنگاران

کلیدواژه: حیات وحش گربه پالاس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.yjc.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «باشگاه خبرنگاران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۷۳۰۸۶۳ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

چرا گربه‌ها همیشه روی چهار دست و پا فرود می‌آیند؟

وقتی گربه‌ها از ارتفاع سقوط می‌کنند، به‌ظاهر با کمی تلاش به سمت راست می‌چرخند و به‌راحتی روی پاهایشان فرود می‌آیند. سقوط آزاد موفقیت‌آمیز گربه‌ها، از دهه‌ها پیش، ذهن دانشمندان را به خود مشغول کرده است. به نظر می‌رسد که گربه‌سانان پشمالوی ما در هوا، با تغییر شکل خودشان و بدون دخالت هیچ نیروی دیگری، قوانین فیزیک را به چالش می‌کشند؛ اما گربه‌ها چگونه این کار را انجام می‌دهد؟

به گزارش زومیت، فرود گربه‌ها روی چهار دست‌و‌پا، به عوامل متعددی بستگی دارد. اما به زبان ساده‌تر، دو نیروی اصلی در این بازی نقش دارند: فیزیک و عصب‌شناسی.

گرگ گبور، فیزیک‌دان در دانشگاه کارولینای شمالی در شارلوت، به لایو‌ساینس گفت: «یکی از دلایلی که باعث می‌شود چرخش گربه‌ها و فرودشان روی چهار‌ دست‌وپا فیزیک‌دانان را شگفت‌زده کند، پایستگی تکانه زاویه‌ای است.»

در واقع، این اصل بدین معنی است که اگر چیزی در جهت عقربه‌های ساعت بچرخد، چیز دیگری باید در خلاف جهت عقربه‌های ساعت بچرخد.

گربه با خم کردن کمرش می‌تواند نیمه‌ی جلویی بدنش را در یک جهت و نیمه‌ی عقب را در جهت مخالفش بپیچاند

گربه‌ای را تصور کنید که در حالت ثابت و به‌صورت وارونه سقوط می‌کند. این گربه با خم‌شدن از ناحیه‌ی کمر، می‌تواند نیمه‌ی جلویی بدنش را در یک جهت و نیمه‌ی عقبی را به جهت مخالفش بپیچاند. زمانی که کمر گربه ظاهر می‌شود، گربه در جهت درست خودش قرار می‌گیرد. گبور در کتابش با عنوان «گربه‌سانان افتان و فیزیک بنیادی» لقب «خم و پیچ» را به این مدل داده است.

اما تکنیک‌های دیگری نیز وجود دارد که به گربه‌ها کمک می‌کند تا در هوا تغییر شکل دهند و به احتمال زیاد، گربه‌ها برای انجام این حرکت بیش از یک تکنیک را به کار می‌گیرند. برای مثال گربه در روش دیگری به نام «جمع کردن و چرخیدن»، دست‌هایش را دراز می‌کند و پاهایش را جمع می‌کند. این حالت، «گشتاور لختی» کمتری را به قسمت پشتی بدنش می‌دهد. بدین معنی که پشت بدنش در حرکت چرخشی، مقاومت کمتری در برابر تغییرات دارد.

سپس، گربه برعکس حرکت قبلی را انجام می‌دهد، یعنی دست‌های خود را جمع می‌کند و پاهایش را دراز می‌کند. این اثر شبیه به حرکات اسکیت‌بازی در حال چرخش است: امتداد بازوها به سمت بیرون بدن، گشتاور لختی را افزایش می‌دهد؛ در حالی که نزدیکی بازوها به بدن باعث کاهش آن می‌شود. این پدیده، همبستگی غیر‌مستقیمی با میزان سرعت دارد: با افزایش گشتاور لختی، سرعت کاهش می‌یابد و برعکس.

همچنین، گربه‌ها می‌توانند از روشی که گبور آن را «دم پروانه‌ای» می‌نامد، استفاده کنند. این روش نیز مشابه روش قبلی عمل می‌کند. وقتی که دم در جهتی می‌چرخد، بدن می‌تواند در جهت دیگری بچرخد.

کرونوفتوگرافی گربه‌ای در حال سقوط: این تصویر سلسله‌مراتبی در سال ۱۸۹۴، از روی فیلم سقوط گربه‌ای ساخته شد. عکاس: اتین ژول مری / نیچر

جان هاچینسن، استاد مکانیک زیستی تکاملی در کالج سلطنتی دامپزشکی در دانشگاه لندن، می‌گوید چنین پیچیدگی‌هایی به‌لطف انعطاف‌پذیری بالای «ناحیه‌ی کمر» برای گربه‌ها ممکن می‌شود. فضای بین لگن و قفسه‌ی سینه آن‌ها ناحیه‌ی کمر نامیده می‌شود و این بخش از بدن گربه بسیار انعطاف‌پذیر است. گربه‌ها مهره‌های لاغری دارند و این باعث می‌شود که در مقایسه با سایر مهره‌داران چهار‌پا، انعطاف‌پذیری بسیار بالاتری داشته باشند.

توانایی فرود روی چهار دست‌و‌پا، از نظر نوروآناتومی نیز توضیح داده می‌شود: واکنش یا وضعیت صحیح، یعنی اصلاح جهت‌گیری بدن در زمانی که از حالت عمودی طبیعی خود خارج می‌شود. گبور می‌گوید برخلاف وضعیت ساده‌ای مانند تکان دادن زانو، وضعیت صحیح در حیوانات، وضعیتی پیچیده است؛ بدین معنی که به مغز خودآگاه آن‌ها بستگی دارد.

وضعیت صحیح، واکنش رفتاری حیوان به گرانش است و به سیستم دهلیزی او بستگی دارد، زیرا سیستم دهلیزی تعادل را کنترل می‌کند. کانال‌های نیم‌دایره‌ای و حسگرهایی در گوش داخلی گربه که «سنگ گوش» نام دارند، تغییرات در شتاب و موقعیت گربه را نسبت به زمین تشخیص می‌دهند و ماهیچه‌های گربه را وادار می‌کنند تا به گونه‌ای حرکت کنند که به او کمک کند روی پنجه‌هایش فرود آید.

آزمایشی در دهه ۱۹۵۰، به شکلی جالب‌توجه نشان داد که این واکنش اصلاحی، از بدو تولد در گربه‌ها وجود ندارد. وقتی گربه‌های بالغ و بچه‌گربه‌های نوزاد با جت در وضعیت گرانش صفر پرواز می‌کردند، بچه گربه‌ها نمی‌توانستند وضعیت خودشان را اصلاح کنند، اما گربه‌های بالغ این کار را انجام می‌دادند.

هاچینسن خاطرنشان می‌کند از آنجا که که سنگ گوش‌ها از استخوان متراکم ساخته شده‌اند، ممکن است برای اینکه حیوان بتواند وضعیت خودش را به‌درستی اصلاح کند، در ابتدا نیاز داشته باشند به‌طور کامل رشد کنند؛ اما دانشمندان کاملاً مطمئن نیستند.

گربه‌ها در ارتفاعی کمتر از ۰٫۳ تا ۰٫۶ متر نمی‌توانند به‌درستی بچرخند

با این حال، ارتفاع سقوط نیز مهم است. مطالعات نشان داده‌اند که گربه‌ها هنگام سقوط از طبقه‌ی مثلاً هفتم، با ضربه‌ی کمتری نسبت به ارتفاعات پایین‌تر فرود می‌آیند؛ زیرا مقاومت هوا، سرعت بدن گربه را به اندازه‌ی کافی کند می‌کند و به او امکان می‌دهد تا به‌موقع بچرخد. علاوه بر این، بر اساس یافته‌های مطالعات منتشر‌شده، بعید است که گربه‌ها در ارتفاعی کمتر از ۰٫۳ تا ۰٫۶ متر بتوانند به‌درستی بچرخند.

اگر سرپرستی گربه‌ای را به عهده دارید یا با گربه‌ای صمیمی هستید، به هیچ وجه ایمن نیست که برای سنجش واکنش صحیح، گربه را عمداً از ارتفاع رها کنید. گربه‌ها بسیار آسیب‌پذیر هستند و در صورت سقوط، به‌راحتی صدمه می‌بینند، به‌خصوص اگر به بیماری اختلال تعادل دچار باشند.

البته رفتار «وضعیت صحیح» فقط مختص گربه‌های اهلی نیست. بسیاری از گربه‌های وحشی و حتی خرموش‌ها و خرگوش‌ها نیز در شرایط مشابه، واکنش مشابهی را نشان می‌دهند. محتمل‌ترین توضیح فرگشتی برای توجیه این رفتار در گربه‌ها، تمایل بالای آن‌ها به بالا‌رفتن از درختان و سایر نقاط مرتفع‌تر از سطح زمین است.

اما در خرگوش‌ها، شکار، یک نیروی فرگشتی احتمالی است. به عنوان مثال، هنگامی که شاهینی به‌صورت افقی به سمت خرگوشی حرکت می‌کند، خرگوش به‌صورت عمودی به سمت بالا می‌پرد و باعث می‌شود که شاهین به‌دنبال او بیفتد. بدین صورت خرگوش، شاهین را از مسیر خطی خود خارج می‌کند. بنابراین، خرگوش نیز راهی را برای فرود عمودی بدون آسیب تکامل داده است.

گبور می‌گوید دانشمندان برای سال‌ها گمان می‌کردند که این رفتار غریزی است، اما پاسخ در تکنیک‌های متعددی پنهان بود.

او می‌افزاید: «ما این را به‌نوعی در دی‌ان‌ای خود داریم، برای حل مشکل به‌دنبال ساده‌ترین راه‌حل‌ها می‌گردیم؛ اما طبیعت فقط به مؤثرترین راه‌حل اهمیت می‌دهد. هر چیزی که ما را سریع‌تر به جواب برساند، بهتر است.»

کانال عصر ایران در تلگرام